Κρόκος Κοζάνης (Crocus sativa), Safran
Άλλες ονομασίες: σαφράν, ζαφορά, σοφράνα, σαφράνι, σαφρά
Η ιστορία του Κρόκου (Σαφράν) πηγαίνει πίσω πολλές χιλιάδες χρόνια. Σε σπηλιές στο σημερινό Ιράκ, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ότι οι κάτοικοι των σπηλαίων έχουν χρησιμοποιήσει το ισχυρό πορτοκαλί χρώμα του στίγματος Saffron ως συστατικό της βαφής τους. Οι πρώτες εικόνες όμως που γνωρίζουμε του φυτού Crocus sativus, των λουλουδιών του κρόκου, έχουν βρεθεί σε πήλινα δοχεία στα μινωικά ανάκτορα. Η παλαιότερη, γνωστή εικόνα φαίνεται σε ένα δοχείο που κατασκευάστηκε γύρω στο 2000 – 1800 π.Χ., δηλαδή πριν από 3800 έως 4000 χρόνια.
Το σαφράν ή κρόκος είναι το πιο ακριβό μπαχαρικό στον κόσμο - το ένα κιλό μπορεί να φτάσει στα 10.000 δολάρια. Ο λόγος για την τσουχτερή του τιμή είναι η μέθοδος συγκομιδής με επίπονη εργασία, γεγονός που καθιστά την παραγωγή δαπανηρή. Ο κρόκος συλλέγεται με το χέρι από το λουλούδι Crocus sativus, κοινώς γνωστό ως «κρόκος σαφράν». Ο όρος «σαφράν» ισχύει για τις δομές ή το στίγμα του λουλουδιού που μοιάζουν με κλωστή. Κατάγεται από την Ελλάδα, όπου το τιμούσαν για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες. Οι άνθρωποι έτρωγαν σαφράν για να ενισχύσουν τη λίμπιντο, να τονώσουν τη διάθεση και να βελτιώσουν τη μνήμη.
Βασικές Ιδιότητες: αρωματικό, χρωστικό, αντιφλεγμονώδες, εμμηναγωγό, αντιοξειδωτικό-αντικαρκινικό, αντιεπιληπτικό, αντισπασμωδικό, φέρνει ευφορία, τονωτικό της πέψης, τονωτικό της κυκλοφορίας του αίματος
Θεραπευτική χρήση: Χρησιμοποιείται σε φλεγμονές και στοματικά προβλήματα, πόνους περιόδου, πονοκέφαλο, άσθμα, τόνωση, προβλήματα στομάχου, κατάθλιψη, επιληψία. Παραδοσιακά θεωρείται το βότανο της "χαράς".
Μαγειρική χρήση: Χρησιμοποιείται για να αρωματίσει και για να χρωματίσει πιάτα με ρύζι, τα θαλασσινά, τις σούπες, τα ζυμαρικά, τα επιδόρπια και τα γλυκά.
Γιατί ο Κρόκος είναι σημαντικός για την υγεία μας;
Παρακάτω θα διαβάσετε τα εντυπωσιακά οφέλη του Κρόκου.
- Είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό.
Ο Κρόκος περιέχει μια εντυπωσιακή ποικιλία φυτικών ενώσεων που δρουν ως αντιοξειδωτικά - μόρια που προστατεύουν τα κύτταρα σας από τις ελεύθερες ρίζες και το οξειδωτικό στρες. Στα αξιοσημείωτα αντιοξειδωτικά του σαφράν περιλαμβάνονται η κροκίνη, η κροκετίνη, η σαφράναλ και η καμπφερόλη - Μπορεί να σας βοηθήσει να βελτιώσετε τη διάθεση σας και να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα της κατάθλιψης
Ο Κρόκος έχει το παρατσούκλι «ηλιόλουστο μπαχαρικό». Αυτό δεν οφείλεται μόνο στο ξεχωριστό χρώμα του, αλλά και γιατί μπορεί να σας βοηθήσει να φωτίσετε τη διάθεσή σας. - Λειτουργεί ως αφροδισιακό
Μελέτες έχουν δείξει ότι το σαφράν μπορεί να έχει αφροδισιακές ιδιότητες — ειδικά σε άτομα που λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά. - Μπορεί να βελτιώσει την όραση σε ενήλικες με ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ΕΩΚ)
Το σαφράν φαίνεται να βελτιώνει την όραση σε ενήλικες με ΕΩΚ και να προστατεύει από τις ελεύθερες ρίζες, των οποίων η βλάβη οποία συνδέεται με την ΕΩΚ. Η κροκίνη προστατεύει τους φωτοϋποδοχείς από τον θάνατο που προκαλείται από το φως. Η κροκετίνη αυξάνει τη διαθεσιμότητα οξυγόνου στα κύτταρα. - Μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη σε ενήλικες με νόσο Αλτσχάιμερ
Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες του σαφράν μπορεί να βελτιώσουν τη γνωστική λειτουργία σε ενήλικες με νόσο του Αλτσχάιμερ - Μπορεί να έχει ιδιότητες καταπολέμησης του καρκίνου
Το σαφράν είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, τα οποία βοηθούν στην εξουδετέρωση των επιβλαβών ελεύθερων ριζών. Η βλάβη από τις ελεύθερες ρίζες έχει συνδεθεί με χρόνιες ασθένειες, όπως ο καρκίνος - Μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου
Το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο είναι ένας όρος που περιγράφει σωματικά, συναισθηματικά και ψυχολογικά συμπτώματα που εμφανίζονται πριν από την έναρξη της εμμήνου ρύσεως. Μελέτες δείχνουν ότι το σαφράν μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου. - Μπορεί να μειώσει την όρεξη και να βοηθήσει στην απώλεια βάρους
Το σνακ είναι μια κοινή συνήθεια που όταν γίνεται συχνό μπορεί να σας βάλει σε κίνδυνο να πάρετε ανεπιθύμητο βάρος. Σύμφωνα με έρευνες, το σαφράν μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του τσιμπολογήματος ρυθμίζοντας την όρεξή σας. - Μπορεί να μειώσει τους παράγοντες κινδύνου καρδιακής νόσου
Μελέτες σε ζώα και σε δοκιμαστικούς σωλήνες δείχνουν ότι οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες του κρόκου μπορεί μειώνουν τη χοληστερόλη στο αίμα και αποτρέπουν τα αιμοφόρα αγγεία και τις αρτηρίες να βουλώσουν. - Μπορεί να μειώσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα
Το σαφράν μπορεί να μειώσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και να αυξήσει την ευαισθησία στην ινσουλίνη — όπως φαίνεται σε μελέτες σε δοκιμαστικούς σωλήνες και σε ζώα με διαβήτη
Πως χρησιμοποιείται:
Είναι βέβαια το πιο ακριβό μπαχαρικό αλλά και το πιο παραγωγικό. Λίγη σκόνη ή νήματα (2-3 κλωστές) από σαφράν/κροκο στην μύτη του κουταλιού αρκεί για να χρωματίσει τα πιάτα μας.
Φτιάξτε αφέψημα για τους πονοκεφάλους ή τα προβλήματα αναπνευστικού. Μπορεί να βάλει κάποιος μια πρέζα νηματίδια κρόκου σε 100 γρ. καθαρό οινόπνευμα σε κλειστό γυάλινο δοχείο για 14 ημέρες και με ένα σταγονόμετρο να βάζει 10-20 σταγόνες στην γλώσσα για να βελτιώσει την διάθεση του.
Μία δοσολογία 30 mg ημερησίως σε 2 διηρημένες δόσεις (των 15 mg) έχει διερευνηθεί ως αποτελεσματική για την θεραπεία της ήπιας έως μέτριας κατάθλιψης, για το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, την στυτική δυσλειτουργία, την ερωτική διάθεση στις γυναίκες,
Ιδιαίτερες προφυλάξεις:
Η υπερβολική κατανάλωση σαφράν έχει εθιστική επίδραση. Στο πρώτο στάδιο εμφανίζεται με υπερβολικό γέλιο και μετά με ταχυκαρδία που μπορεί να οδηγήσε σε παράλυση.
Η θανατηφόρος δόση του σαφράν είναι τα 10 γρ.! Ο Διοσκουρίδης έγραφε ότι το σαφράν μεταφέρει τους ανθρώπους σε μία κατάσταση ευφορίας "απλά και μόνο αν έπιναν 5 γρ. με το κρασί τους".
Για θεραπευτική χρήση είναι απαραίτητη η συμβουλή ειδικού. Δεν συνιστάται η χρήση του κρόκου στην διάρκεια εγκυμοσύνης ή θηλασμού.
